300 miljoen badkuipen vol water. In totaal moeten we 36 miljoen kubieke meter water kunnen bergen als de rivieren rond ’s-Hertogenbosch overstromen. Het programma Hoogwater Aanpak Brabant Oost (HoWaBo) laat bewoners nu meedenken. Tot 10 maart 2025 is het mogelijk om de raadpleging in te vullen.

Bescherming tegen overstromingen nodig

Bij ’s-Hertogenbosch komen verschillende beken uit in de rivier de Maas. Het water komt uit Frankrijk, België en het zuiden van Nederland terecht op deze laagste plek. Als het veel of lang regent, stijgt het waterpeil in de bodem en in de rivieren. We spreken dan van hoogwater en het risico op overstromingen neemt toe. Door klimaatverandering wordt het weer extremer. Piekbuien worden heviger en komen vaker voor. Dat betekent dat Waterschap De Dommel en Waterschap Aa en Maas samen met gemeentes, de provincie Noord-Brabant en Rijkswaterstaat moeten zorgen voor extra maatregelen om de regio ’s-Hertogenbosch tegen overstromingen te beschermen. Daarvoor moeten ze moeilijke keuzes maken. Ze vragen bewoners via een speciale raadpleging wat zij belangrijk vinden.

Verschillende oplossingsrichtingen

Want waar laat je 36 miljoen kuub éxtra water als een overstroming dreigt? “Het is echt heel veel”, zegt Sascha Herzberg, beleidsmedewerker watersysteem bij Waterschap De Dommel. “Als er hoogwater is op de Maas, dan kunnen de rivieren de Dommel en de Aa niet meer afstromen in de Maas en loopt het water terug de regio in. Dan gaat het overstromen.” In het programma HoWaBo zijn elf oplossingsrichtingen geformuleerd. Het is bijvoorbeeld een optie een kanaal te vergroten en om een grote pomp te plaatsen op een cruciaal punt bij de Maas. “De opgave is zó groot, we hebben alle elf oplossingsrichtingen nodig”, aldus Herzberg. In de raadpleging kunnen bewoners geen specifieke keuze maken voor een bepaalde oplossing, maar ze kunnen wel aangeven welke onderdelen in het keuzeproces voor hun belangrijk zijn. De vragen gaan over ruimte en woningbouw, waterveiligheid, landbouw en natuur.

Waterbergingsgebieden

In de plannen worden extra natuurlijke waterbergingsgebieden aangewezen. “Er zijn nieuwe plekken uitgekozen die mogelijk waterbergingsgebieden worden. We kunnen die op een manier inrichten waar mensen blij van worden.” Herzberg noemt De Bossche Broek als voorbeeld van zo’n gebied. “Dat is een hartstikke mooi recreatiegebied. Het is uniek dat er direct naast de stad zo’n mooi stukje natuur ligt. Als er geen overstroming is, kan je daar recreëren, er kan landbouw komen en natuur. Ik denk dat daar wel draagvlak voor is. Alle elf oplossingsrichtingen hebben voor- en nadelen. Waterbergingsgebieden liggen voor de hand, maar daarmee redden we het niet.”

Representatie van de bevolking

Tot nu toe hebben bijna 1800 mensen de raadpleging ingevuld. Van die groep woont 70% binnen het HoWaBo-gebied. “Wat ik mooi vind aan deze vorm is dat je je keuze kan toelichten.” Later wordt de input van bewoners geanalyseerd door Populytics, de organisatie achter de raadpleging. “Zij kunnen ook de toelichtingen analyseren en op basis daarvan zien we wat inwoners echt belangrijk vinden, de zorgen die ze hebben. Ik ben heel benieuwd wat eruit komt, maar dat weten we nog niet,” aldus Herzberg. Niet alleen mensen die interesse hebben in water en klimaat vullen de raadpleging in. “We nodigen ook een panel uit om mee te denken. Zij komen uit verschillende lagen van de bevolking: vrouw of man, theoretisch of praktisch opgeleid, en ook: wonend op verschillende plekken. Dat is ook belangrijk, woon je op een plek waar wateroverlast is of niet? Daarmee kunnen we sturen op de representativiteit.”

“Mensen denken mee op het moment dat er nog iets te kiezen valt”

“We verwachten niet dat mensen de beste oplossing kiezen, maar we willen wél weten wat ze belangrijk vinden.” Aan de hand van schuifjes bij elke vraag kan je zien welke impact je keuze heeft. Vind je natuurlijke maatregelen belangrijk, dan is er bijvoorbeeld meer ruimte nodig. Hebben snelle oplossingen je voorkeur, dan kan het meer geld kosten. “Je kan niet alle schuifjes openzetten, want dan kom je niet uit in de kosten en de ruimte. Mensen denken echt mee op het moment dat er nog iets te kiezen valt,” zegt Herzberg. Naast de input van inwoners wegen de bestuurders ook de milieueffectrapportage mee en verschillende studies die de haalbaarheid, maakbaarheid en betaalbaarheid van de verschillende oplossingen in kaart brengen. “Al die input samen, moet leiden tot de juiste keuzes.”

Wil je jouw mening geven over de oplossingsrichtingen van de hoogwateraanpak rond ’s-Hertogenbosch? Dit is je kans om op de stoel van de bestuurder te zitten en mee te denken. Vul tot 10 maart 2025 de raadpleging in: www.denkmeeoverhoogwater.nl.

Meer over de methode: Populytics — Participatieve Waarde Evaluatie

Lees meer over het grootschalige programma HoWaBo.