Door de extreme droogte van de afgelopen zomers is water vasthouden heel belangrijk geworden. Waterschap De Dommel ontwikkelde SIMMBA: een simpele en goedkope techniek om regenwater van kleine buien vast te houden en tegelijkertijd schade door hevige buien te voorkomen.

Foto: Hans Roelofs

Hoe werkt een stuw?

Op veel plekken in stedelijk en landelijk gebied werken gemeentes en boeren met stuwen om water lokaal vast te houden. Die stuwen worden schotbalkstuw genoemd, of in Brabant de LOP-stuw. Met houten balken houd je regenwater vast in de haarvaten (voornamelijk sloten) van het watersysteem. Je kunt de hoogte van de stuw zelf bepalen door balken te verplaatsen. Is het een droge periode, dan staat de stuw hoog om zoveel mogelijk water vast te houden. In een natte periode staat het laag, om water af te voeren. In de praktijk staan de stuwen vaak het hele jaar op de zelfde hoogte omdat het tijd en aandacht kost om ze aan te passen naar de weersomstandigheden. Met een hoge stuw loop je het risico op wateroverlast: kelders lopen onder en akkers worden te nat. Daarom staat de stuw op veel plekken op veilige hoogte, wat voor het vasthouden van water in droge periodes niet hoog genoeg is.

Hoe kan het beter?

De schotbalkstuw werd aangepast om water langzamer af te voeren. Dat resulteerde in de knijpstuw: een schotbalkstuw met een gat erin. Dat gat mag niet te klein zijn, omdat het snel verstopt raakt met maaisel en andere planten. Maar het grote gat van de knijpstuw liet teveel water door en voerde het water te snel af. Waterschap De Dommel ontwikkelde een aanpassing op deze stuwen zodat je water uit kleine buien zoveel mogelijk vasthoudt en je water van hevige regenval sneller afvoert om waterschade te voorkomen. SIMMBA staat voor ‘Simpel Infiltreren Met Meervoudige Berging & Afvoerregulering’ en het werkt zo:

Met een simpel systeem van PVC hulpstukken kan een stuw worden aangepast naar een SIMMBA-stuw. De instructie voor het zelf bouwen van dit systeem zal na de testfase voor iedereen beschikbaar zijn. Naarmate de stuw verder vult, zorgen de buizen in de stuw  voor een gereguleerde afvoer van regenwater in vier fases. Met een goed doordacht filter blijft de stuw vrij van verstopping:

Fase 1: Start regenbui, watergang vult met water, sloot begint te infiltreren, grondwater wordt aangevuld. Er wordt geen water afgevoerd.
Fase 2: Als het blijft regenen, zal het peil in de watergang verder stijgen, infiltratie gaat door, geknepen afvoer treedt in werking. Het teveel aan water wordt heel langzaam afgevoerd.
Fase 3: Peil in de watergang stijgt verder, infiltratie gaat door, het overstortbuisje gaat naast de geknepen afvoer nu ook langzaam water afvoeren.
Fase 4: Het water van de hevige regenbui stijgt nu naar een peil boven de hoogste schotbalk van de stuw en gaat, naast infiltreren, nu ook op volledige capaciteit afvoeren om waterschade te voorkomen.

Afbeelding: Waterschap De Dommel

De gemeente Haaren was direct enthousiast over het idee van deze nieuwe techniek en heeft een proefopstelling gebouwd. Deze staat er inmiddels een jaar en het werkt boven verwachting goed. “De voorziening houdt het kostbare regenwater veel langer vast waardoor het grondwater beter wordt aangevuld”, legt de gemeente uit. “Een ander groot pluspunt van SIMMBA is dat de doorlaat van onze stuw niet meer verstopt raakt, waardoor onze retentievijver nu een stuk beter functioneert”.

Inmiddels heeft ook de gemeente Tilburg interesse in SIMBBA en werkt mee aan de verdere ontwikkeling van het concept.

Voor meer informatie over SIMBBA kun je contact opnemen met Hans Roelofs van Waterschap De Dommel.