Door aanhoudende droogte waarschuwt de brandweer voor verhoogd risico op natuurbranden in Zuidoost-Brabant. De provincie Noord-Brabant werkt samen met de brandweer, gemeentes en terreinbeheerders aan het bestrijden èn voorkomen van branden in natuurgebieden.

Risico op brand groter door droogte

Eind april en begin mei 2020 woedde er in Brabant al verschillende natuurbranden: in de Deurnsche Peel, Nationaal Park De Meinweg en in natuurgebieden tussen Tilburg en Moergestel en in Son gingen meer dan duizend hectare natuur in vlammen op. Volgens Bas Dikmans, kartrekker van de Taskforce Natuurbranden van de provincie Noord-Brabant, vormt de aanhoudende droogte in combinatie met hitte en harde wind een risico voor natuurbranden. “In maart, als de sapstromen van planten en bomen nog niet op gang zijn gekomen, kan het behoorlijk droog zijn in de natuur,” aldus Dikmans. Door klimaatverandering in het voorjaar valt er steeds minder regen, daardoor is de kans op natuurbrand nog groter. “Natuurbrandpreventies is een vorm van klimaatadaptatie”.

Taskforce Natuurbranden

In 2011 en 2012 liepen de branden op de Kalmthoutse en Strabrechtse Heide uit de hand. Naar aanleiding daarvan initieerde Dikmans vanuit de provincie Noord-Brabant de Taskforce Natuurbranden. De Taskforce heeft in kaart gebracht wat er gebeurd was en hoe het in de toekomst kan worden voorkomen. Gemeente, brandweer en de natuurbeheerder zijn de uitvoerders in het gebied zelf. De preventieve organisatiestructuur is opgebouwd uit driemanschappen: per natuurgebied geven een burgemeester samen met de brandweer en natuurbeheerder vorm aan de preventieve maatregelen in dat gebied. “Eens per jaar moeten de burgemeesters verantwoording afleggen aan de Commissaris van Koning,” vertelt de initiator van de Taskforce Natuurbranden.

Preventie om te voorkomen dat brand onbeheersbaar wordt

Volgens Dikmans is bosbrand een natuurverschijnsel. “Natuurlijk is menselijk handelen ook een oorzaak, maar brand kunnen we niet voorkomen. We kunnen wel voorkomen dat een natuurbrand onbeheersbaar wordt”. De natuurbrandpreventie houdt in dat de plaatselijke brandweer goed de weg kent in het natuurgebied, dat de hulpdiensten het gebied gemakkelijk kunnen inrijden en dat er bluswater bij de hand is. “Door deze voorbereidingen te treffen, kan de brandbestrijding snel en effectief zijn”.

Preventief natuurbeheer

Naast een goede logistiek voor de brandweer, zijn er nog meer preventiemaatregelen. “We weten dat naaldbomen brandbaarder zijn dan loofbomen. Daarom doen veel terreinbeheerders ook aan preventief natuurbeheer en leggen ze vaker loofbos aan,” legt Dikmans uit. Ten slotte is het risico op brand weliswaar iets groter als er veel mensen in een natuurgebied komen, maar de kans op tijdige melding van een brand is daarmee ook groter. “Telefonische bereikbaarheid in een natuurgebied is ook belangrijk om brand te kunnen melden”.

Wateropslag in de natuur

Volgens Dikmans’ collega Robby Brekelmans is vernatting van de natuur en het aanleggen van waterbufferingsgebieden ook belangrijk bij de preventie van natuurbranden. “De hoge zandgronden in Noord-Brabant zijn gevoelig voor droogte. Het is daarom van belang het watersysteem zo in te richten dat het water kan vasthouden. Goede afspraken met België over de waterverdeling bij droogte is daarbij essentieel”, zegt hij.