Droogte

In de maand maart zijn er in Nederland al meer dan 80 natuurbranden gemeld. De kans op een natuurbrand is nu hoog, omdat het de afgelopen weken erg droog is geweest. Op sommige plekken is deze maand nog helemaal geen neerslag gevallen. Daardoor is een deel van de grond uitgedroogd, wat de kans op een brand vergroot. En omdat het in 2024 juist erg nat was, is de begroeiing in de natuur extra hard gegroeid. Denk aan mos, hoge grassen, struiken. Als er dan een droge periode aanbreekt, waardoor de begroeiing te weinig water krijgt, kan die sneller gaan branden.

Risico’s beperken

In Nederland kan een kleine brand grote impact hebben. Door ‘natuurbrandpreventie’ kunnen we de risico’s op natuurbrand beperken. Dat betekent dat natuurbeheerders hun gebied zo inrichten dat een eventuele brand weinig impact heeft. Dat kan bijvoorbeeld door vaker loofbos aan te leggen dan naaldbos dat brandbaarder is. En door extra te controleren op plekken waar veel mensen komen en op plekken waar de kans op een natuurbrand extra hoog is. De kaart Natuurbrand in de Klimaateffectlatlas geeft een eerste indruk van de gebieden die extra gevoelig zijn voor het ontstaan van een natuurbrand. Ook het maken van brandgangen tussen de bomen is een voorbeeld van preventie, en de natuur vernatten.

Plan van aanpak

Nederland is gelukkig steeds beter voorbereid op het tegengaan van onbeheersbare natuurbranden. Onder meer het intensiever en beter sturen op voortgang en vooruitgang en betere begeleiding en financiering werpen vruchten af. Van de 22 gebiedscommissies die eerder zijn ingericht om onbeheersbare natuurbranden te voorkomen of beheren, heeft inmiddels 90 procent een concreet plan van aanpak. Vorig jaar maart stond de teller nog op een kleine 70 procent. Een gebiedscommissie bestaat uit een gemeente (burgemeester), de betrokken veiligheidsregio, terreinbeheerders en eventueel het waterschap.

Dashboard

Om blijvend te kunnen volgen of er voldoende vooruitgang wordt geboekt als het gaat om natuurbrandbeheersing, is recent door de provincie een dashboard ingericht. Behalve dat betere monitoring plaatsvindt, zijn kwetsbare gebieden ook beter in kaart gebracht. Dat heeft ertoe geleid dat 9 extra gebiedscommissies zijn toegevoegd en het aantal is gegroeid naar 31.

Commissaris van de Koning Ina Adema: “We hebben goed in beeld waar natuurbrandbeheersing noodzakelijk is. Daarbij kijken we vooral naar de impact. In Nederland hoeft een natuurbrand niet groot te zijn om onacceptabele gevolgen te hebben. We kijken ook over de grenzen van onze provincie. De samenwerking met onze Belgische collega’s staat inmiddels in de steigers. Want een natuurbrand stopt niet bij de grenzen van onze provincie.”

De Peel

Het beheren van natuurbranden betekent overigens niet dat natuurbranden altijd voorkomen kunnen of moeten worden. De keuze kan ook zijn om een natuurbrand gecontroleerd toe te staan. Het gaat erom dat voorkomen wordt dat onbeheersbare en gevaarlijke situaties ontstaan, zoals 5 jaar geleden in De Peel. Dat kan bijvoorbeeld door het beter inrichten of vernatten van natuur of bewoners handelingsperspectief te geven.

Koploper

Brabant is inmiddels landelijk koploper natuurbrandbeheersing. De provincie dient landelijk als voorbeeld als het gaat om het maken van de juiste afwegingen en het beste samenspel tussen partners.