Waterschap De Dommel vertelt in een storymap het verhaal over het stroomgebied van de rivier de Dommel: van geschiedenis, naar ambitie, naar toekomst. Hoe kan water de ruimte krijgen in een landschap waar ook plek nodig is voor natuur, woningen, landbouw en opwekken van energie? En wat wil water eigenlijk zelf?

Wat is een watersysteem?

Een watersysteem is het geheel van beken, rivieren, sloten en grondwater in een bepaald stroomgebied, maar ook de infrastructuur om dat water te beheersen, zoals sluizen, dijken en stuwen. Door klimaatverandering zijn de grenzen aan het sturen van die waterhuishouding bereikt. Weersextremen nemen toe en we ervaren niet alleen grotere perioden van droogte, maar ook wateroverlast en overstromingen. Water heeft ruimte nodig om hoogwater, piekbuien en droogte op te kunnen vangen. Tegelijkertijd vragen woningbouw, landbouw en de energietransitie ook om ruimte. Met deze storymap schetst Waterschap De Dommel een ideaalbeeld voor water om in gesprek te kunnen gaan met andere partijen die een plaats hebben in het landschap.

Historie

In de storymap is op oude kaarten van het stroomgebied van de Dommel te zien hoe het landschap in de loop der jaren veranderde. Rond 1900 zie je bos en heide op de hoge zandgronden, hooilanden in de beekdalen, landbouw rond de dorpen. Ook hebben de beken een natuurlijk, meanderend verloop. Rond 1955 ziet het er al heel anders uit: beken zijn gekanaliseerd, heidegebieden zijn ontgonnen en er is niet alleen landbouw rond de dorpen, maar ook op veel andere plekken in het gebied. Met bemesting en irrigatie werd het mogelijk om overal landbouw te bedrijven. Na de vijftiger jaren werden ook woningen, bedrijventerreinen en infrastructuur gebouwd zonder rekening te houden met water en landschap. Samen met ruilverkaveling en uitbreiding van de landbouw zorgden deze ontwikkelingen voor een verslechtering van de natuur- en waterkwaliteit.

Watertransitie is nodig

Op meerdere kaarten in de storymap is te zien hoe het watersysteem onder invloed van al die ontwikkelingen is veranderd van een natuurlijk, naar een kunstmatig systeem. Ondertussen vervuilen we het water en is het gebruik van grond- en drinkwater alleen maar toegenomen. Er is een watertransitie nodig om weerbaarder te worden tegen extreem droge én natte periodes, stelt het waterschap. “Voldoende water, schoon water en droge voeten, dat is het doel.” Water vasthouden in plaats van afvoeren en de waterkwaliteit verbeteren is dé manier om het doel te behalen. Op kaarten met schuiffunctie kan je duidelijk zien welke veranderingen nodig zijn om van het huidige, kunstmatige watersysteem naar een natuurlijk watersysteem te gaan.

Bouwstenen

Per deelgebied staat Waterschap De Dommel uitgebreid stil bij de perspectieven op landbouw, natuur en woningbouw. Met bouwstenen voor elk onderdeel, moedigt het waterschap betrokken partijen aan om aan de slag te gaan met de watertransitie. Want voor deze grote klus is samenwerking noodzakelijk. De storymap is daarom interessant voor iedereen: van agrariërs, ondernemers en bedrijven, tot gemeentes, provincie en inwoners.

Bekijk de storymap Wat Water Wil.

Tekst: Marjolein Bezemer
Foto: Waterschap de Dommel