Het KNMI presenteerde op 9 oktober 2023 de meest recente klimaatscenario’s: hoe gaat het weer veranderen door klimaatverandering tot het jaar 2100? De klimaatscenario’s tonen onder andere de noodzaak om ons leven en ons land nu al aan te passen aan de extreme gevolgen van klimaatverandering.

We weten een paar dingen zeker

• De wereldwijde temperatuur is nu al met 1,2 graden Celsius gestegen en in Nederland is de gemiddelde temperatuurstijging al 2,3 graden.
• De Nederlandse zomers worden heter en droger.
• De Nederlandse winters worden warmer en natter.
• Het weer wordt extremer.
• De zeespiegel gaat flink stijgen.
• Orkanen in de buurt van de Nederlandse Caribische eilanden worden extremer.

In welke mate de weersomstandigheden warmer, droger, natter of extremer worden, hangt af van de hoeveelheid broeikasgassen die we wereldwijd blijven uitstoten. De scenario’s zijn daarom opgebouwd naar minimale en maximale uitstoot van onder andere CO₂. Deze voorspellingen zijn gemaakt met behulp van het laatste IPCC-rapport (2021) en andere onderzoeken van klimaatwetenschappers wereldwijd.

Bekijk de afbeelding met de vier klimaatscenario's in hoge resolutie.

Hitte, droogte, zeespiegelstijging en zware buien nemen toe

In het scenario waarin wordt uitgegaan van de hoogste uitstoot van broeikasgassen, loopt de gemiddelde temperatuur in ons land op met 4,9 graden Celsius. Dringen we de hoeveelheid broeikasgassen op korte termijn fors en blijvend terug, dan kunnen we in het gunstigste geval uitgaan van 1,9 graden opwarming. Dat betekent een verschil tussen een iets veranderend klimaat bij minimale opwarming en een extreem veranderend klimaat, waarbij droogte en buien zeer extreem worden en temperaturen van 40 graden Celsius in de zomer jaarlijks voorkomen (met nog hogere temperaturen in de steden). De zeespiegel zal hoe dan ook stijgen, in het ernstigste geval aan het einde van de eeuw met een 0,5 tot 2,5 meter en daarna zelfs meters hoger.

Klimaatadaptatie is essentieel

Vergeleken met de vorige klimaatscenario’s uit 2014 laten de nieuwe berekeningen zien dat hitte, droogte, zeespiegelstijging en zware buien toenemen. “Het klimaat is nu al veranderd,” aldus het rapport. Deze verwachtingen hebben grote gevolgen voor de landbouw, de natuur, de drinkwatervoorziening en de veiligheid en gezondheid van inwoners. Volgens de onderzoekers is het daarom essentieel om niet alleen de uitstoot van broeikasgassen fors en snel te verminderen, maar ook om ons aan te passen aan een veranderend klimaat.

In een video over de klimaatscenario’s zegt het KNMI: “Om ons land voor te bereiden op de gevolgen van een hoge CO₂-uitstoot, moeten we grote aanpassingen doen. Hierbij is het al duidelijk dat deze aanpassingen steeds moeilijker en duurder worden. Het klimaat verandert hoe dan ook. Het is veiliger en goedkoper om ons land aan te passen aan de klimaatverandering die komen gaat. Alleen dan kunnen we ons land veilig, leefbaar en welvarend houden.”

“Keuzes die we maken over het klimaat doen ertoe”

Tijdens de presentatie van de nieuwe klimaatscenario’s, waaraan het KNMI zes jaar werkte, zei directeur van het KNMI Maarten van Aalst: “De keuzes die we nú te maken hebben over het klimaat, doen ertoe. Jullie hebben onze cijfers niet nodig, dat illustreerde het klimaat zelf wel afgelopen zomer. Wie heeft er niet zelf, of via iemand iets meegekregen over alle extremen in Europa en in de wereld die op ons afgekomen zijn? Zelfs voor ons als klimaatonderzoekers was het een verrassing wat we aan contrasten gezien hebben.”

Van Aalst legt uit dat deze extremen passen bij een patroon van klimaatverandering en dat dat ook in Nederland al zichtbaar is. “Het gaat er uiteindelijk om wat we met deze cijfers doen. Op korte termijn moeten we de waarschuwingen op orde hebben, bijvoorbeeld bij een hittegolf. Op lange termijn moeten we steden groener en koeler maken,” aldus Van Aalst.

Meer informatie

• Download het volledige rapport “KNMI ’23 Klimaatscenario’s voor Nederland” of de korte samenvatting.

• Bekijk de presentatie van de nieuwe klimaatscenario’s, waarin klimaatwetenschappers aan het woord komen en experts op het gebied van landbouw, water en natuur mogelijke oplossingen bieden.

• Aan de slag met klimaatadaptatie? Bekijk inspirerende Brabantse voorbeelden en maak gebruik van de gratis hulpmiddelen in het Klimaatwarenhuis.

Tekst: Marjolein Bezemer / Beeld: KNMI