Dankzij de regen die begin maart viel zijn de grondwaterstanden in Brabant flink aangevuld en ziet het plaatje er nu redelijk uit. Maar is het voldoende? Na een paar droge weken kunnen graslandboeren al te maken krijgen met een onttrekkingsverbod voor beregening van grasland uit grondwater. En 2018 was een uitzonderlijk droog jaar, één van de droogste jaren sinds het begin van de vorige eeuw.

Droogte en hoge temperaturen

Zowel het ondiepe grondwater – pakweg 30 centimeter tot 5 meter diep – als het diepe grondwater, tot wel 300 meter diep, hadden last van droogte en hoge temperaturen. Wat daarbij niet hielp is dat in een gemiddeld jaar maar 20% van de neerslag  zorgt voor aanvulling van het ondiepe grondwater. De rest wordt via beken en rivieren snel afgevoerd en belandt uiteindelijk in de Noordzee. De afgelopen decennia dringt het regenwater niet meer in de bodem. Dit komt onder meer door verharding van het Brabantse stedelijke gebied en ontwatering voor de grootschalige landbouw. Met onvoldoende aanvulling van het ondiepe grondwater en buffervorming in de winter tot gevolg. Grondwater is onmisbaar voor de natuur maar wordt ook opgepompt:

• door drinkwaterbedrijven (78%)
• door landbouw (14%)
• en door de industrie (8%)

Lage waterstanden

Droogval van watergangen met natuurschade tot gevolg, blauwalg, botulisme en zwemverboden. Het zijn zomaar wat voorbeelden van de gevolgen die Brabant de afgelopen zomer ondervond door droogte en hitte. Ook de binnenscheepvaart had langdurig met de lage waterstanden te kampen. Maar verzilting en grondwateronttrekkingen zorgden voor bovengemiddelde impact voor omliggende natuur. Met noodmaatregelen is geprobeerd om erger te voorkomen. Denk daarbij aan het vangen van vissen in droogvallende beeklopen en het oppompen van grondwater om bovenlopen van beeklopen nat te houden.

Voldoende water in tijden van droogte

Met de oprichting in Brabant van het Breed Bestuurlijk Grondwateroverleg op 29 maart 2019 ontstaat een bestuurlijk afstemmingsoverleg om samenhangende en weloverwogen beleidskeuzes te kunnen voorbereiden. Alleen door samenwerking kunnen de 3 grondwaterdoelen worden gerealiseerd:

1. grondwater in balans
2. hydrologische randvoorwaarden voor natuur op orde
3. en adequate grondwaterbescherming op basis van de Europese Kaderrichtlijn Water voor 2027.

Provincie, waterschappen, de waterbedrijven Brabant Water en Evides, ZLTO, Brabantse Milieu Federatie, terreinbeheerders en ook agendaleden Vereniging Brabants Gemeenten en VIW (industriewater) zetten zich de komende jaren samen in. Doel is om het grondwatersysteem zo veerkrachtig te maken dat er ook in tijden van droogte voldoende water is.

Regen in 2019

Want gegeven het neeslagtekort in 2018 en een te lage grondwaterstand in een deel van Boven Dommel (regio Valkenswaard – Waalre) moet er in 2019 nog heel wat regen vallen om het watertekort aan te vullen. Zie de grafiek Neerslagtekort in Nederland Of dat gaat gebeuren kunt u op de voet volgen via Hydronet.