In het Brabantse Laarbeek is onlangs een innovatief project afgerond om water op te vangen en vast te houden. Zo spelen gemeente, provincie en waterschap in op wateroverlast en watertekort.

De Blauwe Poort in Laarbeek bestaat uit een waterberging en een waterhouderij. Bart Engels, projectleider bij Waterschap Aa en Maas, legt het verschil uit. De waterberging is een acht hectare groot natuurlijk ingericht gebied met een karakteristiek slotenpatroon, dat veel water kan opvangen tijdens hoosbuien (zo’n 26,5 duizend kubieke meter). Overtollig regenwater van het naastgelegen bedrijventerrein wordt via een sifonduiker onder de provinciale weg met stuwtjes naar de waterberging geleid. Op die manier loopt dit gebied in natte periodes vol.

Foto: Waterschap Aa en Maas

De waterhouderij is een bovengronds bassin dat wordt gevoed uit de waterberging. De houderij is, ondanks de natuurvriendelijke oevers, kunstmatiger dan de berging, waar natuurontwikkeling naast waterberging een belangrijk doel is. De relatief lage ligging van het gebied nabij het beekdal van de Aa maakt het ondergronds bergen van regenwater beperkt mogelijk waardoor het vasthouden van het water boven het maaiveld de beste optie is op deze locatie, aldus Engels. Het water van de berging wordt naar de houderij gepompt en vanuit daar kunnen boeren gebruik maken van het water in periodes van droogte. In totaal kan ongeveer 53 duizend kubieke meter water in De Blauwe Poort worden vastgehouden.  

Foto: Waterschap Aa en Maas

Waterberging én natuurontwikkeling

De gemeente Laarbeek, de provincie Noord-Brabant en het Waterschap Aa en Maas hebben geprobeerd verschillende opgaven te combineren met de realisatie van De Blauwe Poort. Bij de aanleg van de waterberging was natuurontwikkeling daarom een belangrijk thema. In samenwerking met organisaties zoals IVN, Laarbeeks Landschap, de heemkundekringen, ZLTO, de weidevogelverenigingen en verschillende agrariërs uit de streek, kwamen ze tot een plan.

Voor natuurontwikkeling is veel enthousiasme, vertelt Engels. Nu biedt de waterberging ruimte voor bloemrijk grasland en is het met de herinrichting een zeer interessant gebied voor weidevogels en de beschermde Grote Modderkruiper. Een boer uit de buurt gaat het gebied onderhouden door jaarlijks te maaien en beweiden met schapen. Hierbij staat de doelstelling bloemrijk grasland centraal. In de tweede fase van het project zal de nabij gelegen ‘Snelle Loop’ als ecologische verbindingszone fungeren voor de ecologische hoofdstructuur (een netwerk van natuurgebieden). Ook zal de Aa weer gaan kronkelen door het geplande beekherstel.

De Blauwe Poort wordt dit jaar getest. Bij voldoende regen kan de waterhouderij gevuld worden. In eventuele drogere perioden zal blijken hoeveel de boeren benedenstrooms geholpen zijn met de watervoorziening. Ook wanneer er geen regen valt is het mogelijk om de waterhouderij door te spoelen om de goede waterkwaliteit te bewaren.

Leerpunten

Engels vertelt hoe het plan voor De Blauwe Poort nauwkeurig uitgedacht was door het waterschap. Maar bij de aanbesteding bleek dat het beter was om aannemers te laten meedenken om het project praktisch en betaalbaar te houden. Het waterschap heeft daarom aannemers gevraagd om creatieve oplossingen te bedenken. Engels adviseert: betrek de aannemers er in een vroeg stadium bij. Misschien kun je ze zelfs wel betrekken bij het ontwerp. Het waterschap stelde een plafondbedrag en heeft gekozen op kwaliteit. Je expertise wordt veel groter als je de praktijkwereld erbij betrekt, aldus Engels.

Toegevoegd: 24 april 2019