Bedrijventerreinen

Begin 2020 was ongeveer 3,5% van het Noord-Brabantse oppervlak een bedrijventerrein. Bedrijventerreinen bestaan vaak uit grijze oppervlakken zoals wegen en daken, met weinig groen en water. Daardoor zijn ze kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering. Denk aan schade door instromend regenwater, onbegaanbare wegen, hete parkeerplaatsen of machines die oververhit raken. Maar juist bedrijventerreinen bieden veel kansen voor verduurzaming. Niet alleen op het gebied van klimaatadaptatie en biodiversiteit, maar ook van de energietransitie, circulaire economie en vermindering van stikstof. De provincie stimuleert samen met gemeenten en waterschappen initiatieven om deze opgaven integraal aan te pakken. Zo kun je met een groen dak met zonnepanelen water vasthouden, de biodiversiteit stimuleren, koelte creëren tijdens hete dagen én energie opwekken en besparen.

Op deze pagina lees je meer over klimaatbestendige bedrijventerreinen. Wat kun je doen om een bedrijventerrein klimaatbestendig te maken en wat zijn de voordelen ervan? Ook vind je hier verschillende hulpmiddelen, zoals een database met maatregelen.

Wat zijn de voordelen van een klimaatbestendig bedrijventerrein?

Door een bedrijventerrein aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering, verminder je mogelijke schade en overlast als gevolg van hevige regen, droogte, hitte en overstroming. Daarnaast zijn er veel extra voordelen, zoals een lagere energierekening, een hogere verblijfskwaliteit en een groter werkcomfort. Goede oplossingen zorgen er bijvoorbeeld voor dat de temperatuur niet te hoog wordt voor mensen, machines en producten. Zo kan de productie ook bij hitte doorgaan.

Als je meer groen aanlegt en adaptatiemaatregelen neemt, krijg je:

• een betere uitstraling van het pand of terrein;
• meer bedrijfszekerheid doordat de bedrijfsvoering kan doorgaan;
• actievere en productievere medewerkers die met plezier naar hun werk gaan;
• financiële voordelen, zoals een stijging van de waarde van het pand en een lagere energierekening;
• minder wateroverlast, meer verkoeling en een hogere biodiversiteit.

Tips om aan de slag te gaan

Wil je zelf aan de slag gaan om een (deel van) een bedrijventerrein klimaatbestendiger te maken? Dan kan de Routekaart Klimaatadaptatie je daarbij op weg helpen. Deze routekaart biedt in één oogopslag een stappenplan van hoe je aan de slag kunt, en linkt daarbij ook door naar hulpmiddelen en voorbeelden. Zo verwijst de routekaart bijvoorbeeld naar de Klimaateffectatlas, om te zien welke klimaateffecten spelen in je eigen gebied. En naar de website Vergroen je werk, die ook een rekentool en communicatietoolkit bevat. Verder verwijst deze routekaart naar de Infographic Groenblauwe Bedrijventerreinen, die we hieronder toelichten.

Infographic Groenblauwe Bedrijventerreinen

De Infographic Groenblauwe Bedrijventerreinen geeft een beeld van de opgaven en van alle partijen die een rol spelen bij klimaatadaptatie op bedrijventerreinen. De afbeelding hieronder komt uit de infographic en geeft een beeld van de diversiteit aan partijen rond een bedrijventerrein.

De infographic is een handig hulpmiddel als je samen aan de slag wilt. Het kennisdossier Groenblauwe bedrijventerreinen op het Kennisportaal Klimaatadaptatie geeft verdiepende informatie bij deze infographic, zoals interessante links, ervaringen en praktijkvoorbeelden.

Verder kunnen de volgende tips handig zijn voordat je aan de slag gaat:

• Ben je niet de eigenaar van het pand of verhuur je het pand? Ga dan in gesprek met de eigenaar of de huurder van het pand. Bekijk samen hoe je kunt werken aan een klimaatbestendig stuk grond, pand of gebied.
• Ga in gesprek met andere ondernemers, bijvoorbeeld met of via een ondernemersvereniging. Samen kennis en ervaringen uitwisselen geeft nieuwe inzichten. Ook kun je maatregelen samen uitvoeren, waardoor de kosten vaak lager worden. 
• Het onderwerp klimaatadaptatie speelt ook bij het parkmanagement, de ondernemersvereniging en lokale overheden. Vraag eens wat zij doen met klimaatadaptatie. En soms zijn er gebiedsontwikkelingen op de bedrijventerreinen waar je je bij kunt aansluiten.
• Veel overheden geven subsidie voor klimaatadaptatie op eigen terrein. De pagina ‘Ik ben een ondernemer’ geeft een overzicht van subsidies die je kunt aanvragen.

Welke hulpmiddelen zijn er verder?

Er zijn nog een aantal andere hulpmiddelen die je op weg kunnen helpen bij de ontwikkeling van klimaatbestendige bedrijventerreinen:

• De regio Noordoost-Brabant heeft een speciale database gemaakt met een overzicht van maatregelen. In deze database kun je eenvoudig zoeken naar geschikte maatregelen. Ben je bijvoorbeeld bezig aan een plan voor een klimaatbestendig bedrijventerrein? Twijfel je nog over bepaalde maatregelen, of weet je niet zeker welke maatregelen op je terrein passen? Dan kan deze database je verder helpen.
• Er zijn handreikingen voor het verduurzamen van bedrijventerreinen: de Handreiking voor bestaande gebouwen en terreinen, en de Handreiking voor nieuwe gebouwen en terreinen. Deze handreikingen laten zien welke maatregelen je kunt nemen, hoe je dat doet en op welke momenten je ze het beste kunt uitvoeren.
• Er is een infographic voor ondernemers met tips en maatregelen om hun bedrijfspand of het terrein eromheen klimaat- en natuurbestendig te maken.

Werk je voor een gemeente of andere overheid? Op de pagina Ik ben een professional vind je meer informatie en hulpmiddelen voor overheden, ook op het gebied van bedrijventerreinen.

Voorbeelden van klimaatbestendige bedrijventerreinen

Op veel bedrijventerreinen worden klimaatbestendige maatregelen genomen. Kijk voor een aantal inspirerende voorbeelden op de voorbeeldenkaart van het landelijke Kennisportaal Klimaatadaptatie. Ook in Brabant zijn er mooie voorbeelden, zoals de volgende:

• Bedrijventerrein Loven in Tilburg. Op dit bedrijventerrein zijn maatregelen genomen om wateroverlast tegen te gaan en de biodiversiteit te vergroten.
• Bedrijventerrein Flight Forum in Eindhoven. Toen Flight Forum de kavels op haar kantorencluster niet meer verkocht kreeg, besloot ze het terrein aantrekkelijker en dus groener te maken. Het resultaat is een klimaatbestendig, biodivers en aantrekkelijk bedrijventerrein.
• Bedrijventerrein De Sleutel in Bladel. Op dit bedrijventerrein zijn maatregelen genomen om wateroverlast, hitte en droogte te bestrijden, de bewustwording over klimaatadaptatie te vergroten en een beter vestigingsklimaat te creëren.
• Bedrijventerrein Majoppeveld in Roosendaal. Dit bedrijventerrein ondertekende de Green Deal. De gemeente, het waterschap en de provincie willen de ruim 250 bedrijven helpen bij het verduurzamen van het terrein. 

Hoever zijn bedrijventerreinen met klimaatadaptatie?

De provincie heeft in 2020 onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van Brabantse bedrijventerreinen tot 2019. De resultaten vind je in de Monitor Brabantse bedrijventerreinen. Op het gebied van klimaatadaptatie vallen twee zaken op:

• Slechts 15% van alle Brabantse bedrijventerreinen neemt maatregelen tegen hittestress. Dat is opvallend, want veel van deze terreinen bestaan voor meer dan 75% uit verhard oppervlak en mensen hebben er vaak last van hitte. De 41 bedrijventerreinen die wel hittemaatregelen hebben genomen, kozen daarbij meestal voor meer groen, zoals bomen, groene gevels of groene daken.
• Duurzaam waterbeheer is wel een populair thema bij bedrijventerreinen. Zo’n 33% van de terreinen neemt maatregelen tegen wateroverlast en droogte. Er worden bijvoorbeeld voorzieningen aangelegd om water op te vangen, regenwater wordt vaak afgekoppeld van de riolering en verharding wordt weggehaald voor een betere infiltratie.

Wat gebeurt er aan kennisontwikkeling?

De volgende initiatieven en onderzoeken hebben als doel om de kennis over klimaatbestendige bedrijventerreinen te vergroten:  

• Met het project Grote Oogst wil de provincie een impuls geven aan het verduurzamen van bedrijventerreinen. Door integraal en gebiedsgericht samen te werken kunnen slimme oplossingen bedacht worden die impact hebben op meerdere thema’s.
• In het RAAK Publiek onderzoek ‘Klimaatadaptieve Bedrijventerreinen’ hebben ondernemers, overheden, hogescholen en andere partijen samen onderzocht hoe overheden en ondernemers het beste kunnen samenwerken om bedrijventerreinen klimaatbestendiger te maken.
• In het onderzoek Klimaatadaptieve bedrijven van Van Hall Larenstein en andere partijen vind je allerlei aanbevelingen voor gemeenten en waterschappen om samen met ondernemers bedrijventerreinen te vergroenen.
• Voor de samenwerking met de regio’s Noordoost- en Zuidoost-Brabant hebben RoyalHaskoningDHV en Arcadis een database van adaptatiemaatregelen ontwikkeld. Voor elke maatregel zie je hoe sterk deze water(overlast), warmte, droogte en biodiversiteit tegengaat. Ook lees je per maatregel wat de voorwaarden zijn om hem aan te leggen, hoeveel hij kost en wat de voordelen ervan zijn.
• De provincie Noord-Brabant is sinds 2017 kennispartner van SKBN. De provincie en SKBN hebben samen onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van Brabantse bedrijventerreinen. De resultaten daarvan lees je in de Monitor Brabantse Bedrijventerreinen 2020.
• De provincie werkt samen met Wageningen University & Research (WUR), die reguliere bedrijventerreinen wil omzetten in inspirerende en duurzame werklocaties.

Netwerk groenblauwe bedrijventerreinen

Houd jij je bezig met groenblauwe en klimaatbestendige bedrijventerreinen? En wil je jouw kennis en praktijkervaringen delen en van anderen leren? Dan kun je je aansluiten bij het netwerk ‘Groenblauwe Bedrijventerreinen’. Samen Klimaatbestendig heeft dit netwerk opgezet, samen met Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen Nederland (SKBN). Samen Klimaatbestendig is een netwerk voor en door professionele ‘klimaatwerkers’ die samen bezig zijn om Nederland weerbaar te maken tegen klimaatverandering. SKBN doet concreet onderzoek naar het (her)ontwikkelen en beheren van werklocaties.