Nederlanders gebruiken per dag ongeveer 125 liter water per persoon. We zetten de (af)wasmachine aan, spoelen de wc door en poetsen onze tanden. Dat water wordt gezuiverd in een waterzuiveringsinstallatie in de buurt. Maar wil je zuinig en circulair omgaan met je water, dan kun je het grijze afvalwater ook rond je eigen huis of bedrijf zuiveren met planten en opnieuw gebruiken. In ’s-Hertogenbosch staat een watervriendelijke wijk waar ze deze natuurlijke vorm van waterzuivering met succes toepassen.

Fotograaf: Michiel Roos

Resultaat

Sinds 2018 wonen er 24 huishoudens in ecowijk Bewust Wonen Werken Boschveld in ’s-Hertogenbosch. Samen hebben zij gekozen voor een verticaal doorstromend helofytenfilter voor de zuivering van hun afvalwater. Het filter is een prachtig groen onderdeel van de gezamenlijke binnentuin. Helofyten zijn moerasplanten die met de wortels in het water staan en boven het wateroppervlakte uitkomen. Een helofytenfilter, of rietzandfilter, is een waterzuiveringssysteem waarbij het water gezuiverd wordt door de plantenwortels, de bacteriën tussen de wortels en de zandlagen waarin de moerasplanten staan. In het filter doen verschillende soorten bacteriën het meeste zuiveringswerk: zij zijn het best in staat om afvalstoffen in het water af te breken.

Kim Verhoeven is inwoner en een van de architecten van de watervriendelijke ecowijk. Zij is trots op het resultaat. “Met de waterzuiveringsinstallatie bespaart de wijk 40% van het standaard waterverbruik. Het gezuiverde afvalwater stroomt vanuit het helofytenfilter weer terug naar de huizen, om de toiletten mee door te spoelen. De rest infiltreert in de bodem. En omdat we zelf het grondwater aanvullen, kunnen we de planten sproeien vanuit onze eigen waterput.”

Naast waterhergebruik vangt de wijk ook veel regenwater op. Verhoeven: “In de gezamenlijke binnentuin zorgt een grote speelwadi en verschillende kleine wadi’s voor de opvang van regenwater. Deze wadi’s staat bijna altijd droog, maar bij hevige regenval lopen ze vol. Het water infiltreert snel, de doorlaatbaarheid van de bodem is goed. Daarnaast hebben we op verschillende plekken regentonnen geplaatst en groene daken aangelegd. Op het terrein staat een grote kas. Het regenwater van de kas wordt verzameld in de rietzandfilter en infiltreert in de bodem.”

Het hemelwater van de daken wordt overal opgevangen in open grindkoffers. “Op die manier wordt het heel zichtbaar en je hoeft niet overal ondergronds te werken. Iedereen kan dat dus eenvoudig toepassen op bestaande woningen,” stelt Verhoeven. “Het water stroomt via molgoten verder de tuin in.”

Leerpunten

Het was niet makkelijk om een eigen, lokale waterzuivering in de stad voor elkaar te krijgen. “Gezuiverd afvalwater lozen in binnenstedelijk gebied was heel moeilijk om te realiseren. Het gefilterde water komt terug in alle woningen. Daar zou potentieel een bacterie in kunnen zitten. Het was echt een juridisch vraagstuk, maar er zijn goede afspraken gemaakt,” aldus Verhoeven. De gemeente meet de kwaliteit van het grondwater en het gezuiverde water van de wijk regelmatig. Volgens Verhoeven kunnen andere wijken een voorbeeld nemen aan de waterzuivering en wateropvang in ecowijk BWWB. Het is wel goed om te kijken naar de verschillen per locatie: wat is de bodemsoort en met welk waterschap heb je te maken?

De bewoners van de ecowijk hebben veel samengewerkt met Waterschap Aa en Maas om de watervriendelijke onderdelen voor elkaar te krijgen. Onlangs kregen ze de aanmoedigingsprijs groen-blauwe handdruk van het waterschap voor hun inspanningen op het gebied van duurzaamheid en klimaatbestendigheid. “Mooi om de erkenning te krijgen dat dit belangrijk is”, zegt Verhoeven. “Het wordt gezien, we kunnen onze kennis delen en laten zien dat het kan!”