In de gemeente Heusden zijn veel bewoners actief bij het verduurzamen van hun omgeving. Van samen energie opwekken tot het klimaatbestendig maken van de wijk: elke groep heeft zijn eigen doelen. Klimaatplein Heusden verbindt deze bewonersgroepen en ondersteunt waar nodig. Samen willen ze meer mensen in beweging krijgen.

Samen hebben we meerwaarde

“Met dit platform willen we bewoners van Heusden stimuleren om verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen woonplek en samen op te trekken voor het maatschappelijk belang,” zegt initiatiefnemer Vincent Snels. “In de nieuwe omgevingswet is de dialoog in de woonomgeving heel belangrijk. Dus de samenwerking op het gebied van duurzaamheid moet draaien om het gesprek tussen de bewoners en niet alleen via de gemeenteraad. Samen hebben we meerwaarde, samen staan we sterk.” Het platform Klimaatplein Heusden is er daarom op gericht dat iedere kern of wijk zijn eigen plan maakt. Samen trekken ze op om kennis en ervaring te delen.

Projecten Klimaatplein Heusden

Een van de projecten die Klimaatplein Heusden realiseerde is Het Land van ’t Oude Maasje: de benaming van de zes kernen van het oude Heusden. Met hulp van studenten van de HAS Hogeschool inventariseerden ze de meningen van de inwoners over klimaat- en energie-gerelateerde onderwerpen. Dat resulteerde in een gezamenlijk plan om klimaatadaptatie, versterken van biodiversiteit en energietransitie toe te passen. Samen met de gemeente stelden de bewoners daarmee een omgevingsvisie op.

In Herpt is Klimaatplein Heusden betrokken bij de klimaatdialogen. De toekomstvisie voor het dorp is opgetekend in zes scenario’s die alle aspecten van klimaat, biodiversiteit en energie omvat. Binnenkort wordt een van de scenario’s gekozen en verder uitgewerkt. Het klimaatplein ondersteunt ook het initiatief Hedikhuizen Duurzaam, waarbij bewoners zelf groene energie en warmte opwekken, opslaan en verdelen via een eigen net. Ook zijn bijna 3000 zonnepanelen geplaatst op daken van stallen in Heesbeen en onderzoeken ze in Herpt de mogelijkheden voor thermische energie uit oppervlaktewater.

Bewoners als uitgangspunt

Snels stelt dat je klimaatadaptatie, biodiversiteit en energietransitie niet los van elkaar kunt aanpakken. “We nemen de bewoner als uitgangspunt. Overheden en andere instanties denken vaak in hokjes, maar voor een bewoner is het een geheel. Ook houden we het sociale aspect in het oog: iedereen moet mee kunnen doen. Wat is haalbaar, betaalbaar en transparant? De gemeenschappelijke belangen moeten voorop blijven staan.” Om een verduurzamingstraject op gang te krijgen, is geld handig. Daarom is de energietransitie voor Snels een mooi startpunt. Met de besparing uit het zelf opwekken en delen van groene energie, kun je misschien weer andere projecten betalen.

Leerpunten

Een van de succesfactoren voor Klimaatplein Heusden is het feit dat ze dienstbaar zijn aan de inwoners zelf. Klimaatplein is een platform voor de groepen die al bezig zijn in de dorpen en wijken en richt zich op de doelen van de wijk. “Iedereen mag dat op zijn eigen tempo en op zijn eigen manier doen. Als je mensen mee wilt krijgen moet je daar rekening mee houden,” aldus Snels. De goede samenwerking met de gemeente Heusden wordt ook genoemd als succesfactor. Er is wederzijds begrip en een goede verstandhouding.  

Een aandachtspunt voor Klimaatplein Heusden is het zichtbaar maken van de initiatieven. In acht dorpen en wijken zijn nu groepen actief die aan het klimaatplein zijn gelieerd. Ze willen dat aantal graag vergroten. Het concreet en zichtbaar maken helpt daarbij, maar vraagt om professionalisering van de informatievoorziening. En dat is volgens Snels lastig te realiseren met minimale inkomsten.

Inmiddels is een ambitiedocument van het Rijk aangenomen: de Regiodeal. Regio Brabant Noord Oost kan daarmee projecten ondersteunen, onder andere voor het versterken van leefbaarheid in kleine kernen, bottom-up. “Elke gemeenschap moet zijn eigen keuzes kunnen maken. Dat vraagt ook om maatwerk. Gebiedscoöperatie is het antwoord. Je hoeft het niet met elkaar eens te zijn, maar je moet het wel samen doen.”

Toegevoegd: 16 april 2021