Maandag 14 november 2022
Zuid-Nederland zinderde van energie, inspiratie en verbinding op 20 oktober 2022 in Eindhoven tijdens de kennisconferentie 'Omgaan met extreem weer in Zuid-Nederland'. Daar ontmoetten bevlogen vertegenwoordigers van overheden en maatschappelijke partners uit Brabant en Limburg elkaar, met als doel de opgaven en de netwerken van ruimtelijke adaptatie en zoetwatervoorziening, te verbinden.
Het klimaat verandert. Hoosbuien, droge zomers en extremere waterstanden van de rivieren zijn het nieuwe normaal. Met consequenties voor waterveiligheid, -overlast, -beschikbaarheid én -kwaliteit. Op de kennisconferentie ‘Omgaan met extreem weer in Zuid-Nederland’ stond deze confronterende werkelijkheid centraal.
Fotograaf: Erik van der Burgt
Inspireren en in gesprek gaan
Op initiatief van het Deltaprogramma Hoge Zandgronden/Zoetwater en Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie kwamen zo’n 130 vertegenwoordigers van betrokken overheden en maatschappelijke partners naar het Evoluon in Eindhoven om elkaar te inspireren en samen in gesprek te gaan over de opgaven voor de toekomst.
De voorzitter van het platform klimaatadaptatie Zuid-Nederland en medeorganisator van de conferentie Maarten van der Heide vindt het een ‘must’ om alle partners op een dag als deze bij elkaar te brengen: “Juist in de werkregio’s komen verschillende opgaven bij elkaar en ook onderling is veel winst te behalen in het samen optrekken en de juiste contacten leggen. Om tot een klimaatbestendig en waterrobuust Zuid-Nederland te komen is samenwerking dus onontbeerlijk.”
Van monitoring tot klimaatonderlegger
Na de opening door dagvoorzitter André Rodenburg volgde een inleiding over het doel van de dag. We beginnen niet bij nul, want er is al veel bereikt sinds we in het voorjaar van 2021 ons gezamenlijke uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie Zuid-Nederland maakten, met ambitie en strategie, werkplan DHZ en de Uitvoeringsagenda Ruimtelijke Adaptatie voor het RBOM-gebied (Brabant en Limburg). Zo wordt voor DHZ de door het Rijk toegekende financiering voor 2022-2027 vertaald naar provinciale regelingen voor DHZ-maatregelen. Een sleutelrol richting praktijk is weggelegd voor de opgestelde uitvoeringsagenda’s van de 13 DPRA-werkregio’s, inclusief afspraken over projecten en (co-)financiering. En hierop gebaseerd is een gezamenlijke analyse gemaakt over verschillen en overeenkomsten om van te leren, als actuele toevoeging op het programma uit 2021. Deze dag draagt bij aan de praktijk door uitvoeringsprojecten via de ambtelijke netwerken van DHZ en DPRA te verbinden.
Diverse medewerkers uit het netwerk gaven een inspirerende workshop en maakten gebruik van dit moment om de deelproducten die in de afgelopen tijd zijn gemaakt, met de aanwezigen te bespreken. In de workshops ging men onder andere aan de slag met de klimaatonderlegger, de nieuwe manier van monitoring, de vergelijking van de uitvoeringsagenda’s van de 13 werkregio’s, de Limburgse ‘lessons learned’ uit de wateroverlast en de Regionale Energie Klimaat Strategie. Ook waren er workshops waarin informatie werd gedeeld over de diverse klimaatrobuuste en waterbeschikbaarheidsprojecten, gebiedsgerichte aanpak en het omgaan met transities. En in een van de workshops speelden de deelnemers samen het water- en bodemspel.
Bekijk de opbrengst van de verschillende workshops.
Voorbeeld opbrengst workshop Transities#Hoedan?
Het weerbericht van 2050: “Wen er maar aan!”
Peter Kuipers Munneke zorgde voor een kleurrijk intermezzo en gaf de deelnemers een weersvoorspelling over 2050. De conclusie was schokkend: het weerbericht dat enkele jaren geleden was bedacht voor 2050, is nu al werkelijkheid!
Bekijk de presentatie van Peter Kuipers Munneke.
Fotograaf: Erik van der Burgt
Conclusies van Peter Kuipers Munneke:
- Het klimaatprobleem is urgent
- Extreem weer, wen er maar aan
- Opwarming maakt bestaande problemen groter
- Dus door klimaat aan te pakken, los je veel andere problemen op
Bestuurders in gesprek
Na de lunch sloten diverse bestuurders aan en gingen onder leiding van oud-wethouders Harry van Rooijen en Gert-Jan Krabbendam met elkaar in gesprek. De bestuurders zagen de urgentie van het klimaatprobleem en de behoefte aan concrete maatregelen. Inclusief het zorgen voor draagvlak bij bewoners én bestuurders en het combineren met andere opgaven in het ruimtelijke domein op verschillende schaalniveaus en periodes. “Ga optimistisch aan de slag”.
Het gebruik van de klimaatonderlegger, het inspelen op de Omgevingswet en de doorontwikkeling van ‘water en bodem sturend in het ruimtelijk domein’, het eindrapport van de adviescommissie Droogte over droogte en grondwater en hoe die te koppelen aan wateroverlast: allemaal hulpmiddelen die houvast kunnen bieden aan de te maken bestuurlijke keuzes. Bestuurders zetten zich in voor de opgaven waar de nieuwe generaties mee te maken krijgen.
Enkele van de vragen die in de workshoprondes waren opgehaald, werden besproken: Hoe zorg je voor transparante informatie aan inwoners en hoe ver ga je in het informeren van bewoners over zelfredzaamheid? En: Welke doelgroep heb je en hoe kun je die bereiken?
Een van de tips: Stimuleer dat projectontwikkelaars, grondeigenaren en bedrijfsleven mee aan de slag gaan met opgaven zoals klimaatadaptatie en biodiversiteit, zeker gezien de schaarse ruimte en de financiering. Om op de complexe opgaven in te kunnen spelen, zijn voldoende beschikbare mensen en cofinanciering van lokaal tot Europees niveau van groot belang. Met aandacht voor andere transities en opgaven naast klimaatadaptatie, die ook om lokale en bovenlokale keuzes vragen in het ruimtelijk domein.
Marieke Moorman, vandaag te gast als duovoorzitter van de Stuurgroep Ruimtelijke Adaptatie en tevens voorzitter van de Vereniging Brabantse Gemeenten (VBG): “In de samenwerkingsagenda van VBG en provincie Noord-Brabant hebben wij het versterken van de uitvoeringskracht opgepakt.”
Ze reikte in dat kader een glossy reisgids uit aan een Brabantse en een Limburgse deelnemer met 16 bestemmingen die bijdragen aan het omgaan met de effecten van klimaatverandering. Alle deelnemers kregen deze mee ter inspiratie. De oproep is duidelijk: start nu al met de planning van jouw klimaatreis!
Aan het eind werd de balans opgemaakt: “Blijf niet alleen praten, maar durf acties te nemen. We zullen het met elkaar moeten oppakken en daarbij de kennis gebruiken die er al is.”
Fotograaf: Erik van der Burgt
Hoe nu verder tot 2050 en daarna?
Dagvoorzitter André Rodenburg sloot af met een terugblik van enkele deelnemers. Ook Marieke Moorman is enthousiast over wat ze hier over de samenwerking en goede voorbeelden in Brabant en Limburg had geleerd, zoals een vernieuwende monitoringsaanpak. Ze beloofde haar indrukken mee te nemen naar het nationale niveau.
Inspireer en leer. Deel en vraag. Ontmoet en leg verbindingen. En vooral: bouw mee aan een klimaatadaptief, waterrobuust en vitaal Zuid-Nederland! Deze urgentie was de hele dag voelbaar. Want op alle niveaus moeten we de krachten bundelen en voor draagvlak zorgen, en vooral gezamenlijk de andere partners opzoeken. We houden ons niet bij praten alleen, maar gebruiken de kennis die er is en richten ons op het juiste, zodat er wat gebeurt!
