Wat maakt nou dat inwoners uiteindelijk wel of geen adaptiemaatregelen nemen? Daar bestaan verschillende voorspellers voor, zie het overzicht hieronder. Deze voorspellers zijn afgeleid uit twee bronnen: het rapport “Samen naar een Klimaatbestendige Omgeving” en het literatuuronderzoek in het rapport “Gedragsaanpak Financiële Prikkels voor Klimaatadaptieve Maatregelen”.
- Het geloof in klimaatverandering
De eerste voorspeller voor klimaatadaptief gedrag is het geloof in klimaatverandering. Als inwoners niet echt (willen) geloven dat klimaatverandering bestaat, zullen ze ook minder snel in actie komen om zelf adaptiemaatregelen te nemen. - Kennis
De tweede voorspeller is de kennis van inwoners. Voordat inwoners in actie komen, is het belangrijk dat ze over bepaalde kennis beschikken. Ze moeten bijvoorbeeld iets weten over de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering en ze moeten weten hoe ze maatregelen kunnen nemen. Ook is het belangrijk dat ze weten hoe ze bij klimaatadaptatie ondersteund kunnen worden, bijvoorbeeld met subsidies of andere hulp van instanties en organisaties. Hoe meer inwoners weten over mogelijkheden die klimaatadaptie makkelijker maken, hoe eerder ze geneigd zijn om met klimaatadaptatie aan de slag te gaan. - Gevoel
Een derde voorspeller is een gevoel dat bij inwoners ontstaat. Inwoners moeten niet alleen genoeg kennis hebben om met klimaatadaptie aan de slag te gaan. De kennis moet ook iets oproepen. Denk hierbij aan bezorgdheid, verantwoordelijkheidsgevoel of een morele plicht. Hoe sterker het gevoel dat bij inwoners ontstaat, hoe groter de kans dat ze ook in actie komen. - Handelingsperspectief
Een vierde voorspeller is handelingsperspectief. Deze voorspeller bestaat uit twee componenten. De eerste is of inwoners het gevoel hebben dat ze de maatregel ook echt kunnen uitvoeren. Als ze dat gevoel niet of nauwelijks hebben, zullen ze de maatregel niet nemen. Dat zullen ze wel doen als ze het gevoel hebben dat iets weinig moeite kost, bijvoorbeeld omdat ze een maatregel makkelijk kunnen uitvoeren of omdat ze er hulp bij kunnen krijgen. De tweede component van deze voorspeller is of inwoners ervan overtuigd zijn dat hun maatregel ook echt effect zal hebben. Hoe meer vertrouwen inwoners daarin hebben, hoe eerder ze deze maatregel zullen nemen. - Investering
Een vijfde voorspeller is investering. Klimaatadaptief gedrag vraagt altijd om een investering. Denk aan geïnvesteerde tijd, energie, financiële kosten of het inleveren van ruimte of esthetiek. Sommige mensen houden bijvoorbeeld meer van steen en beelden dan van groen. Dat je in klimaatadaptatie moet investeren, kan mensen tegenhouden om maatregelen te nemen. - Risicoperceptie eigen schade
Een zesde voorspeller is de risicoperceptie van inwoners op eigen schade. Heeft een inwoner het gevoel dat hij of zij veel risico loopt op schade door droogte of wateroverlast? Dan is de kans groter dat deze inwoner adaptiemaatregelen neemt. Vooral als de investering opweegt tegen de kosten van mogelijke schade. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat klimaatverandering naast materiële schade ook gezondheidsschade kan veroorzaken bij inwoners. - Sociale omgeving
Een zevende voorspeller is de sociale omgeving. Ook deze voorspeller bestaat uit twee componenten. De eerste gaat over het beeld dat anderen van je hebben en of ze je gedrag goedkeuren. Als je in je omgeving ziet dat veel mensen voorstander zijn van adaptiemaatregelen, zul je eerder geneigd zijn om maatregelen te nemen, zodat je goedkeuring krijgt van je omgeving. De tweede component gaat over deel willen uitmaken van een groter geheel en samen dingen doen. Als buurtbewoners adaptiemaatregelen nemen, ben je eerder geneigd zelf ook maatregelen te nemen. Bovendien versterkt dit het handelingsperspectief (voorspeller 4): inwoners zijn er sterker van overtuigd dat maatregelen effect hebben als ook anderen meedoen. - Regelgeving
De laatste voorspeller van klimaatadaptief gedrag is regelgeving. Het is belangrijk dat regelgeving helder is voor de inwoners en dat instituties elkaar niet tegenspreken. Bovendien moeten instituties individuele maatregelen niet in de weg staan of ontmoedigen.
Als je deze voorspellers zo goed mogelijk inzet, zullen meer inwoners adaptiemaatregelen nemen. In de infographic hieronder vind je op basis van meerdere voorspellers een overzicht van verschillende tips. Wil je meer informatie over hoe je inwoners kunt stimuleren om zelf adaptiemaatregelen te nemen? Neem dan ook eens een kijkje in het kennisdossier Inwoners stimuleren op het Kennisportaal Klimaatadaptatie.
Vraagbox 3
Kun je op basis van de bovenstaande voorspellers bedenken welke kansen je kunt benutten om inwoners te stimuleren tot klimaatadaptatie?
