Woonsector

Ben je ondernemer in de woonsector? Werk je als projectontwikkelaar, heb je een aannemers- of bouwbedrijf, of verhuur je woningen, bijvoorbeeld vanuit een woningcorporatie? Dan is deze pagina een handige bron van informatie. Een overzicht van mogelijke gevolgen van klimaatverandering voor de woonsector vind je in het bollenschema Gebouwde omgeving en ruimtelijke ordening. Op deze pagina vind je een aantal voorbeelden, verschillende hulpmiddelen, netwerken en onderzoeken.

Waarom is klimaatadaptie in de woonsector belangrijk?

Woningen zijn niet altijd voorbereid op de gevolgen van klimaatverandering. Zo kunnen droge periodes bodemdaling versnellen, waardoor funderingen ernstige schade kunnen oplopen. De schade aan funderingen door droogte in stedelijk gebied begroot het Planbureau voor de Leefomgeving (2016) op minimaal 16 miljard euro. Een recent rapport van Deltares (2020) stelt zelfs dat de schade aan funderingen tot 2050 kan oplopen tot 54 miljard euro. Naast problemen aan funderingen zijn er bij veel huizen problemen tijdens hitte. De meeste woningen zijn zo geïsoleerd dat ze warmte vasthouden om energie te besparen. Maar door de steeds hetere zomers is het ook belangrijk dat huizen koel kunnen blijven. Daar zijn de meeste woningen nog niet op gebouwd. Er is inmiddels wel een initiatief genomen om de bouwstandaarden daarop aan te passen.

Inspiratie en voorbeelden

Ben je op zoek naar inspiratie? Wil je weten hoe anderen in de woonsector aan de slag zijn gegaan met klimaatadaptatie? Bekijk dan eens de volgende voorbeelden: 

• Voor woningcorporaties kan het boekje ‘Samenwerken aan goed wonen, corporaties en klimaatadaptatie’ inspiratie bieden. Dit boekje met voorbeelden en tips kan corporaties op weg helpen om klimaatadaptieve maatregelen te nemen.
• In Brabant wordt er gebouwd aan ecodorp Boekel. Deze klimaatbestendige wijk wordt helemaal ecologisch gebouwd. Wil je meer weten over de technieken en plannen van Ecodorp Boekel? Neem dan een kijkje op de website of meld je aan voor een informatiemiddag.
• Wil je klimaatadaptief gaan bouwen, maar wil je eerst leren van anderen? Dan raden we je aan om het Voorbeeldenboek Klimaatadaptieve Bouwprojecten te lezen. Hierin staan twaalf ervaringen met klimaatadaptieve bouwprojecten. Je kunt dit boek downloaden door je aan te melden bij Platform31.

Hulpmiddelen

Wil je klimaatadaptief bouwen? Of wil je bestaande woningen klimaatbestendig maken? Dan zijn er verschillende handreikingen, websites en checklists die je verder kunnen helpen.

• De gids Ritsen geeft een overzicht van de instrumenten en sturingsmogelijkheden die je als publieke of private partij kunt inzetten om klimaatbestendig te bouwen en ontwikkelen, en de rollen die je daarbij kunt innemen.
• Heb je een bouw- of infrabedrijf? Dan kan het Handvat Klimaatadaptatie in bebouwd gebied je verder helpen. Deze handreiking behandelt ontwikkelingen in landelijk en regionaal beleid, hulpmiddelen en concrete maatregelen, een marktonderzoek over klimaatadaptatie onder gemeenten en voorbeelden van klimaatadaptieve projecten.
• Ben je een woningcorporatie en wil je bestaande woningen klimaatbestendiger maken? Dan raden we aan om een kijkje te nemen op de pagina Prettig Groen Wonen van Wageningen University & Research. Je vindt hier onder andere verschillende mogelijke oplossingen rond eengezinswoningen en appartementencomplexen, kennis en tips over groenbeleid, en adviezen om bewoners en anderen te betrekken bij groenblauwe oplossingen. Verder kan de Handleiding met maatregelenmatrix voor woningcorporaties je helpen om te kiezen welke maatregelen je gaat nemen. Deze handleiding met maatregelenmatrix is het resultaat van het afstudeeronderzoek ‘De route naar klimaatbestendig vastgoed voor woningcorporaties’.
• Wil je weten welke maatregelen waar goed werken? Dan is de tabel Effectiviteit van klimaatadaptatiemaatregelen een handig hulpmiddel.
• De Klimaatadaptatie Maatregelen Shortlist geeft je een overzicht van maatregelen die het meest worden toegepast bij klimaatadaptief bouwen en de geschatte kosten per maatregel.
• Wil je klimaatadaptatie meekoppelen met andere opgaven? Bekijk dan eens de Handreiking Slim Koppelen Klimaatadaptatie, het Handboek Meekoppelen en de Flyer Meekoppelen met energietransitie.

Hulpmiddelen natuurinclusief bouwen

Als je naast klimaatadaptatie ook biodiversiteit wilt meenemen in je ontwerp, zijn de hulpmiddelen over ‘natuurinclusief bouwen’ en ‘groen bouwen’ interessant. Deze vorm van bouwen wordt steeds populairder. Ruim zestig procent van de bouwbedrijven zegt al natuurinclusief te bouwen.

• Op de website Bouw Natuurinclusief vind je tips en verhalen die je verder helpen om natuurinclusief te bouwen.
• De Snelstartgids Bouwen voor Biodiversiteit geeft handvatten om anderen te inspireren te bouwen met biodiversiteit.
• Met de Checklist Groen Bouwen kun je als bouwonderneming, architect of projectontwikkelaar je projecten en ontwerpen natuurvriendelijker maken.
• De Handreiking natuurdaken legt stap voor stap uit hoe je een groen dak aanlegt. Een groen dak vangt water op en werkt verkoelend in de zomer. Daarnaast heeft een groen dak nog veel andere voordelen.
• In de handleiding Het Levende Gebouw lees je op welke manieren je een gebouw kunt vergroenen. Naast een groen dak aanleggen kun je een gebouw bijvoorbeeld ook vanbinnen vergroenen. Daarnaast kun je planten laten groeien op de buitenmuren: kleinbladige klimop schijnt het beste te werken om je huis te koelen. Meer over beplanting op buitenmuren vind je ook op de webpagina groene gevels van de Hogeschool van Amsterdam.

Netwerken

Er zijn verschillende netwerken en samenwerkingsverbanden op het gebied van klimaatadaptief bouwen:

• Ben je een projectontwikkelaar, bouwbedrijf of gemeente? En wil je kennis ontwikkelen en ervaringen delen over klimaatbestendig bouwen, waterberging, hittestress en biodiversiteit?Neem dan eens een kijkje op het KAN platform. Dit platform deelt kennis op het gebied van natuurinclusief ontwerpen en bouwen.Voor dit platform kun je je aanmelden.
• Voor woningcorporaties is het netwerk Groene Huisvesters interessant. Dit is een samenwerking tussen woningcorporaties, BZK, VNG, de Woonbond en Aedes om de verduurzaming van bestaande woningen te versnellen. Je kunt meedoen aan werksessies en excursies of je aanmelden bij de LinkedIn-groep. Op de website vind je ook een aantal handige boekjes.
• Ook op regionaal niveau zijn er verschillende samenwerkingsverbanden, zoals het Convenant Klimaatadaptief Bouwen in Zuid-Holland.

Onderzoek

Wil je je verder verdiepen in klimaatadaptatie in de woonsector? Hieronder vind je een aantal onderzoeken op dat gebied:

• Uit een onderzoek van Platform31 blijkt dat er voor woningcorporaties nog veel kansen liggen om bij renovaties ook circulaire en klimaatadaptieve maatregelen te nemen.
• In het rapport Klimaatadaptatie in bouwprocessen in opdracht van het ministerie van BZK blijkt dat bouwbedrijven eerder betrokken willen worden in het proces van klimaatadaptief bouwen. Het rapport geeft mogelijke oplossingen voor dit probleem en laat ook de drempels zien om deze oplossingen te realiseren.